معماری اسلامی

موضوع : کتیبه در معماری اسلامی

مقدمه

کتيبه واژه‌اي است عربي‌الاصل. در فرهنگ فارسي معين تعريف آن به اين صورت آمده است. 'نوشته‌اي که بر سر در ورودي ديوار ابنيه(کاخ‌ ها، مساجد، اماکن متبرکه و غيره) يا بر بدنه کوه به خطوط مختلف نويسند: کتيبه بيستون' علاوه بر اين کتيبه برحاشيه بالاي صفحات کتاب نيز اطلاق شده است. در زبان‌ هاي ايران باستان، کتيبه‌ بيشتر شامل نبشته ‌هائي است که بر ديوار کاخ‌ها، دامنه کوه‌ ها، الواح گلي، فلزي، نقش‌ ها و نوشته ‌هاي روي سکه ‌ها، قطعه ‌هاي سنگي، چرم و غير از آن نوشته شده است. در فارسي امروز واژه کتيبه و سنگ نبشته هر دو به‌کار مي ‌رود. نخستين آثار خطي بشر بر روي موادي سخت هم چون سنگ، عاج، استخوان، فلز و خشت بوده و بعدها بر روي چرم نيز نوشته شده است

  اهميت كتيبه‌ها در معماري :

کتیبه‌ها تنها عناصر بصری هستند که به طورمستقیمحامل معنایندو از دو جنبه،تصویری (شکل ظاهری)و محتوا ومتن، دارای اهمیت زیادی در بناهای دوره اسلامی ایران هستند .

کتیبه‌ها حتی از نگاه یک غیر مسلماننیز قابل اهمیت وجالب توجه بوده‌اند.پروفسور پوپ ایرانشناس مشهور گفته: «کتیبه‌ها، که در پیچیدگی خطوط هیجان زیادی پدید می‌آورند، باید واقعاً در جای خود مورد بررسی قرار گیرند. آنها در مقام طرح ناب در خور بیشترین تحسین هستند، ولی در عین حال مسلمانان آنها را دارای خواصی باطنی می‌دانند(4).» از منظر او پیچیدگی‌های فنی خط،ناب بودن طرح‌ها وخواص باطنی کتیبه‌ها، اهمیت فوق العاده‌ای داشته است‌.

نگاهي به کتيبه نگاري ثلث

آثار به جا مانده از گذشته نشان مي دهد که از اواسط سده ششم هجري قمري، خط ثلث کم کم در کتابت بخش هايي از متن کتيبه ها به کار رفته است. در آغاز مهم ترين خط کتابت کتيبه ها کوفي بود که پس از وضع قلم هاي ششگانه در سده چهارم و رواج آن در کتابت مصحف ها و ديگر متون به تدريج در کنار کوفي از خط ثلث نيز در کتيبه نگاري استفاده مي شد. نمونه هايي هم چون کتيبه ثلث و کوفي و نسخ محراب مسجد توران پشت (سده ششم) گواه اين سخن است. براي آگاهي از روش بررسي کتيبه ها در اين تحقيق، چند کتيبه به عنوان نمونه از دوره هاي مختلف بررسي مي شود:

الف. سنگ قدمگاه مسجد توران پشت ١

در گالري فرير واشنگتن يک سنگ کتيبه وجود دارد با تاريخ ٥٤٩ هجري قمري، اين سنگ به دستور الجنيد بن عمار بن العلا حاکم توران پشت ساخته شده و متن آن از تعمير مسجدي به نام مشهد علي بن موسي الرضا حکايت مي کند. اين سنگ ده کتيبه دارد که اغلب آن ها آياتي از قرآن است و (٣٦-٣٩، در دو حاشيه آن صلوات بر ائمه است. (قوچاني، ١٣٨٣ کتيبه حاشيه بزرگ و طاق نماي کوچک محراب به خط کوفي نوشته شده است

برای مطالعه ادامه مطلب بر لینک دانلود کلیک کنید.

قیمت : 16900 تومان 

رمز فایل بعد از پرداخت و دریافت لینک محصول : ندارد

توجه : فایل در قالب پاورپوینت و دارای 68 صفحه تکمیل و آماده تحویل می باشد.

برای دانلود فایل بر روی لینک زیر کلیک کنید.