طراحی معماری

موضوع : ارائه راهکار طراحی در اقليم گرم و خشك

خصوصيات اقليم گرم و خشك

قسمت اعظم از سرزمين ايران يا به عبارت ديگر بيش از دو سوم از وسعت خاك كشور كه فلات مركزي ايران را تشكيل مي دهد از سوي شمال به كوهپايه اي جنوبي البرز و از سوي غرب به كوهپايه هاي شرقي زاگرس مي رسد و در جنوب به كناره ها منتهي شده و در شرق بخش وسيعي از سرزمينهاي شرقي ايران را در بر مي گيرد . اقليم اين ناحيه كه شامل كليه سرزمين هاي داخل فلات اعم از چاله ها و دشت مي باشد خشك و بياباني است .

از ويژگيهاي كلي آب و هواي آن يكي طولاني بوده مدت گرماي خشك كه گاهي بيش از 7 ماه در سال است ، ديگري باران كه مقدار ريزش آن در سال از 30 تا 250 ميليمتر تجاوز نمي كند و بيشتر آن در كوهپايه هاي جنوبي البرز و كوهپايه هاي جنوب غربي زاگرس مي بارد.

در بيابان و چاله هاي پست داخلي (مركزي ، شرقي ، جنوب شرقي) آب و هواي خشك بياباني حكم فرماست . اگر نظري به وضع ساختمان طبيعي ايران بيافكنيم خواهيم ديد كه قسمت عمده از مركز و شرق ايران و بيابان و كويرهاي شور تشكيل مي دهد و در حقيقت ربعي از مساحت ايران از بيابان پوشيده شده است . در كويرها جز در فصل زمستان آبي نمي توان يافت و در تابستان به جاي آب ورقه نمكي در سطح كوير ديده مي شود .

از مشخصات آب و هوايي اين ناحيه اين است كه هوا در دشتها و كويرهاي ايران بقدري سخت و شدید است كه نه در تابستان مي توان گرماي آنرا تحمل كرد و نه در زمستان سرماي آن را ، خشكي هوا به خشونت آن مي افزايد و رطوبت نسبي را به حداقل در دشت لوت مي رساند . ازطرف ديگر به علت باز بودن فضا ، اين نواحي هميشه در معرض وزش آزاد باد است چون سطح آن از ذرات ريز خاك و شن پوشيده شده است به علاوه پوشش نباتي به اندازه اي نيست كه بتواند خاكها را حفظ كند فرسايش (بادرفتگي) ايجاد مي گردد .

بادها عموما از جنوب غربي – جنوبي شرقي و شمال شرقي مي وزد بادهاي جنوب غربي و جنوب گرم و خشك و در تابستان با خود خاك و ماسه همراه دارند . بادهاي شمال شرقي بخصوص باد 120 روزه سيستان كه خشك است با خود ماسه هاي نرم حمل  مي كند .

بادها هنگام وزش مقداري از ذرات ريز خاك و شن را به شكل ريگ روان با خود از نقطه اي به نقطه ديگر حمل مي كند و براي عابرين و كاروانان حتي خانه ها و بناهاي مرتفع و دهكده و مزارع خطر ايجاد مي نمايند ، گاهي شدت اين بادهاي حامل خاك بقدري است كه مانند ابري در مقابل نور خورشيد قرار گرفته عبور نور را تا حدي مشكل مي سازند ، اما بادهاي موسمي اقيانوس هند كه در تابستان به سوي ايران          مي وزند قسمتي از نواحي جنوب شرقي ايران را تحت تاثير قرار مي دهند ، چون حامل رطوبت مي باشند موجب ريزش باران تابستاني در ناحيه بياباني جنوب شرقي ايران مي شود ، بطوريكه گاهي بارانها موجب جاري شدن سيل در اين نواحي مي شود .

هر چه از دشتها و چاله هاي داخلي بسوي كوهپايه ها خصوصاً كوهپايه هاي البرز و زاگرس پيش برويم در آب و هواي گرم و خشك و بياباني داخلي تغييراتي پديد       مي آيد ، دامنه ها و پيش كوههاي ارتفاعات شمالي و غربي و جنوبي كه بداخل فلات ختم مي شوند به علت ارتفاع نسبت به چاله هاي مركزي يا محل ، از نم بادهاي مرطوب كه از فراز آنها مي گذرد تا حدي استفاده مي كنند و اقليم تقريباً معتدلي نسبت به چاله هاي اصلي بوجود مي آورند به اين ترتيب كه در كوهپايه ها مدت گرما تقليل مي يابد در مقابل مقدار باران و ريزش برف بيشتر بوده و كمتر است . چون عامل اين نوع آب و هوا در حقيقت دامنه ها و پيش كوههاي ارتفاعات مي باشند به آن نوع آب و هواي كوهپايه اي و به علت مشابهي كه با اندك تفاوت با آب و هواي بياباني دارد و به آن نيمه بياباني مي گويند .

علت اين تفاوت خصوصاً افزايش نسبي باران در نواحي كوهپايه اي حاصله در غرب جريان هواي حامل رطوبت غرب است كه از اقيانوس اطلس و درياي مديترانه به سوي ايران مي آيد و در ناحيه كوهستاني غرب ايران موجب ريزش باران بيشتري مي شود ولي هرچه بداخل كشور پيش مي رود از مقدار آن به علت بالا بودن دماي هوا در دشت لوت و نواحي شرقي ايران كاسته مي شود . تا اينكه در زابل ميزان بارندگي سالانه به 50 ميليمتر (1962- 1975) و در ميرجاوه (مرز ايران و پاكستان) به 30 ميليمتر در سال تنزل پيدا مي كند .

1-2-ويژگيهاي معماري منطقه گرم و خشك :

ساكنين مناطق گرم و خشك با اتخاذ تدابير ذيل به مشكلات آب و هوايي اين نواحي فائق گرديده اند.

بطور كلي ساختمانهاي اينگونه مناطق با مصالحي از قبيل خشت و گل ظرفيت حرارتي زيادي دارند بنا شده اند . مناطقي كه شدت گرما بسيار زياد است كوشش شده تا با قرار دادن خانه ها در دل تپه ها يا زيرزمين زمان تأخير حرارت را به بي نهايت رسانده و بدين شكل از شرايط گرمايي متعادل عمق زمين بهره گيري نمايند .

گل را مي توان ماده ساختماني اصيل و قديمي ايران در مناطق گرم و خشك دانست . در دسترس بودن خاك و ارزاني و شكل پذيري اين ماده و عايق بودن آن در برابر سرما و گرما از ديرباز روستائيان اين مناطق را به بهره برداري از گل به شكل چينه ، خشت و كاهگل هدايت نموده است .

در مناطق گرم و خشك ساختمانهايي براي سكونت مطلوبتر است كه از ديوارها و سقفهاي سنگين ساخته شده باشند اين ديوارها و سقفها باعث جذب و دفع كند حرارت تابش آفتاب خواهد شد .

حرارت ناشي از تابش خورشيد بر سطوح خارجي به هنگام روز از ميان مصالح عبور نمي كند و حداقل تا پس از مدت زماني ، تشعشع دوباره در ساختمان ايجاد نخواهد شد . ديوارها و سقفهاي نازك و سبك با سرعت بيشتري گرم و سرد مي شود .

برای دانلود کامل فایل روی دانلود کلیک کنید

قیمت : 14000 تومان

رمز فایل بعد از پرداخت و دریافت لینک محصول : ندارد
توجه : فایل در قالب ورد و دارای 12 صفحه می باشد.
برای دانلود فایل بر روی لینک زیر کلیک کنید.